Dat de taxus een geliefde plant is, is niets nieuws. Tegenwoordig is de taxus een van de meest aangeplante haagplanten ter wereld, maar de geschiedenis van de taxus gaat maar liefst duizenden jaren terug. In de laatste ijstijd, ongeveer honderdduizend jaar geleden, bestond zelfs zo’n tachtig procent van alle bomen in Europa uit taxussen. En dat is opmerkelijk, want de meeste inheemse planten kwamen pas op toen de temperaturen daarna weer omhoog gingen. Dat bewijst ook wel hoe sterk de taxus is: in de winter hoef je je niet druk te maken om deze winterharde en wintergroene haagplant. Als een plant de ijstijd kan overleven, dan is één koud seizoen al helemaal geen probleem.
Taxus baccata
Taxus media ‘Hillii’
Taxus media ‘Hicksii’
Taxushagen
De taxus als symbool
Eeuwenlang was de taxus in ons deel van de wereld de enige plantensoort die het hele jaar lang groen was. Daar heeft de taxus een mythische status aan overgehouden. Voor de Kelten was de taxus heilig en omdat de gemiddelde taxus vier- tot zevenhonderd jaar oud wordt, zagen veel mensen de boom als een symbool voor het eeuwige leven. Hij werd immers veel ouder dan de mens. Vermoed wordt dat de taxus om die reden vaak bij begraafplaatsen werd aangeplant, maar het zou ook simpelweg een maatregel om vee uit de buurt te houden geweest kunnen zijn. Bijna alle delen van de taxus zijn giftig. Daarom heeft deze plant in sommige culturen ook wel een reputatie als een voorbode van onheil.
Taxushout
Hoewel de taxus niet bekend staat als een houtboom, werd het harde hout van de plant al vroeg gebruikt om werktuigen van te maken. Vooral voor bogen was taxushout populair. Daar dankt de plant zijn naam ook aan; die is afgeleid van het Griekse woord “toxo”, wat “boog” betekent. Het paleis van de Noordse god Ullr, die altijd gewapend was met een boog, heette dan ook Ýdalir (“taxusdal”). Verder worden delen van de taxus tegenwoordig als grondstof voor een medicijn tegen bepaalde vormen van borst- en eierstokkanker gebruikt. De taxus is dus niet alleen een van de meest geschikte planten om tot een formele haag te snoeien, het is een hele veelzijdige plant met een rijke geschiedenis.
Duurzame taxussen
Toen het in West-Europa zo koud was dat de meeste planten eraan onderdoor gingen, bleek de taxus sterk genoeg om te overleven. Tegenwoordig zijn twee van de oudste nog levende bomen ter wereld taxussen. Van deze bomen, die in Noord-Turkije en in Noord-Wales staan, wordt geschat dat ze wel meer dan vierduizend jaar oud zijn. Daar heeft de taxus uiteindelijk zijn populariteit als haagplant ook aan te danken: hij gaat eeuwen mee en als alle andere hagen er kaal bij staan, brengt hij nog steeds kleur en privacy in de tuin.